Sanatçı Aida Mahmudova, Bakü'de YARAT adında, kâr amacı gütmeyen bir sanat inisiyatifi kurdu. YARAT'ta 10 Haziran'a dek devam etmekte olan ve kendi ismini taşıyan sergisi vesilesiyle sanatçıyla buluşup, bölge çağdaş sanatının durumu hakkında konuştuk
Aida Mahmudova, YARAT Contemporary Art Space izniyle, Fotoğraf: Tim Roberts
Sovyetler Birliği’nin çözülmesi ertesinde özellikle Azerbaycan’da çağdaş sanatı sahiplenen ve onun anlaşılması ve yayılması için çabalayan kurumlar arasında YARAT öne çıkan oluşumlardan bir tanesi. Kelimenin Türkçede geçerli olan anlamıyla Azerbaycan’da çağdaş sanat "yarat"ımını destekleyen ve kendisi de bu inisiyatifin kurucusu olarak en önde çabalayan Aida Mahmudova’dan bölge çağdaş sanatı için neler yaptığını ve yeni kişisel sergisi ile sanata yaklaşımını dinledik.
Ülkenizdeki çağdaş sanat ortamı ve onun içerisindeki yeriniz hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Tıpkı YARAT gibi daha geniş ölçekte, Azerbaycan sanat ortamı da hızla genişledi ve genişlemeye devam ediyor. Elbette dünya sanat başkentlerine göre henüz çok küçük ve biraz daha kendi içinde bir topluluk. Bakü’de her zaman zengin bir kültürel zemin vardı ama söylemeliyim ki çağdaş sanat son yıllarda çok yol kat etti. Şu anda sanat izleyicisi artıyor, sanatçılar için daha çok imkân var ve bu bahsettiğim sadece YARAT’ın aktiviteleri bağlamında değil. Ben hem sanatçıların hem de sanat izleyicilerinin faydalanacağı bir çağdaş sanat altyapısının kurulmasında rol oynadığım için gurur duyuyorum. Azerbaycan’da şu an galeriler ve koleksiyonerlerin sayısının arttığını görüyoruz, bu heyecan verici. Her geçen gün de Azerbaycan çağdaş sanatı daha geniş bir kitlenin ilgisine mazhar oluyor. Zaten Bakü her zaman kozmopolit bir şehir olmuştur ve deneyimlemeye değer ölçüde özgürdür.
Aida Mahmudova, Untitled 4, 2017, Tuval üzerine karışık teknik, 200 x 300 cm,
YARAT Contemporary Art Space izniyle
Sanatın hayatınızdaki en mühim şey olduğunu söyleyebilir misiniz? Sanat sizin için ne ifade ediyor?
Küçük yaşlardan itibaren sanatla çevrili olduğum için talihli olduğumu söylemeliyim. Sanatçılar ve kültür dünyasından entelektüellerin evimizde toplandığı günleri hatırlıyorum. Onların üzerimdeki etkisi büyüktür. Bir sanatçı ve hayırsever olarak sanatın hayatımda hâlâ kaydadeğer bir yer kapladığını söyleyebilirim.
YARAT’ı kurulduğu coğrafyada özel kılan nedir?
Görsel sanatlar bu coğrafyada her zaman önemliydi ve köklü de bir geçmişi vardır. Çağdaş sanatın da şu an uluslararası arenada ilgi çekmesinden ötürü sevinçliyiz. YARAT kâr amacı gütmeyen uluslararası bir organizasyon. Yaptığı atölye çalışmaları, etkinlikler ve sahip olduğu dinamik sergi programıyla Azerbaycan’da çağdaş sanatın anlaşılmasını destekleyen bu coğrafyadaki ilk organizasyon.
Aida Mahmudova, Baku Public Art Festival, 2012, YARAT Contemporary Art Space izniyle
Bugüne dek YARAT ile başardıklarınız arasında nelerden bahsedersiniz?
Bugün YARAT bünyesinde YARAT Centre, ARTIM Project Space, YARAT Studios, YAY Gallery ve genişletilmiş halka açık eğitim programlarını barındırıyor. Halka açık sanat festivalleri organize ettik, iki Venedik Bienali sergisine katıldık ve hem bölgeden hem de dünyadan sanatçıları burada misafir ettik. Daha geniş ölçekte ulaşılabilir olan bir sergi programını hayata geçirmek için çabalıyoruz. Bunun yanısıra sanat profesyonellerini, sanatçıları ve çocukları da kapsayan genişletilmiş bir eğitim programını da hayata geçirmek için gayret ediyoruz. 2.000 m² büyüklüğünde Sovyet döneminden kalma deniz kuvvetlerine ait bir binayı dönüştürerek 2015’te yeni merkezimiz olarak açtık. Bina daha geniş bir kitleyi ağırlayabiliyor ve içinde kütüphane, sergileme alanı, çok amaçlı bir oditoryum ve kendi ofislerimizi de barındırıyor. Neil Beloufa, Goshka Macuga, David Claerbout, Oscar Murillo ve Shirin Neshat gibi uluslararası sanatçıların sergileri yanında Faig Ahmed ve Orhan Huseynov gibi yerel sanatçılarımızın işlerini de burada sergiledik.
Sanat açısından kendi geleceğinizi ve genç sanatçıların geleceğini YARAT ile nasıl şekillendiriyorsunuz?
Sanatçıları misafir programlarımızı takibe cesaretlendiriyor, çocuklar için atölyeler düzenliyor ve Bakü’de geniş bir izleyici kitlesine hitap eden festivaller ve sergiler organize ediyoruz. Genel olarak söyleyecek olursam eğer daha fazla sayıda insanın profesyonel olarak sanatla ilgili işler yapması, daha çok sanatçının deneysel çalışmalara ağırlık vermesi ve yeni yetişen sanat hamileri ve koleksiyonerlerin çabaları; Azerbaycan ve Kafkaslar’ın sanat alanında bilinirliğini artırmak üzere oluşacak altyapının temelini oluşturacaklar.
Aida Mahmudova, Baku Public Art Festival, 2012, YARAT Contemporary Art Space izniyle
Bu kişisel serginizde malzemelere odaklanıyorsunuz. Peki malzemeler arasında en çok hangisi hislerinizi, duygularınızı aktarmakta size daha çok özgürlük sağlıyor?
Çeşitli malzemeleri karıştırmak ve entropi ile yeniden yaratım süreçleri, malzeme üzerinde bir alıştırma ve duygusal iyileşmeye dönüşüyor zamanla. Katmanlarla çok uğraşıyorum. Kendimle çelişmek ve yeniden yaratmak adına durmadan değiştiriyor, parçalıyor ve koparıyorum. Bu süreç bir şekilde insan yapımı ve bu nedenle de son derece kırılgan olan temel prensiplerimizden kopma eylemi benim için.
Bu günlerde sizi daha çok ne heyecanlandırıyor?
YARAT’ın büyüdüğünü görmenin yanında hergün atölyemde pratik yapmak inanılmaz tatmin edici ve her zaman çok özel hissettiriyor. Çalışırken ilerlemek ve işin geliştiğini görmek ve o sırada yaşadığım çelişkiler hep bu deneyimin bir parçası. Kullandığım malzemelerin karmaşıklıkları aracılığıyla, çoğu zaman çelişkilerle dolu olan kendimi bulmanın bir yolu.
Aida Mahmudova, Baku Public Art Festival, 2012, YARAT Contemporary Art Space izniyle
Comments