“Buradan Nereye?” oluşumunun yerel yönetimlerin kültür politikalarından beklentisini ve taleplerini İstanbul özelinde ele alarak hazırladığı Müşterek Kültür kampanyasını paylaşıyoruz
Görsel kâtip: Gülnihal Yıldız
Türkiye kültür-sanat ortamında süregelen ilişkiler ağını ve yapısal sorunları yeniden ele almayı hedefleyen ve örgütlü, müşterek, şeffaf, adil ve katılımcı bir kültür-sanat ortamı için yeni bir çerçeve öneren “Buradan Nereye?”, yerel yönetimlerin kültür politikalarından beklentisini ve taleplerini İstanbul özelinde hazırladığı Müşterek Kültür kampanyası ile tartışmaya ve paylaşıma açıyor, ve soruyor: Daha demokratik, örgütlü, müşterek, şeffaf, adil ve katılımcı bir kültür-sanat ortamını birlikte yaratabilir miyiz?
Kampanya, yerel seçimler sonucunda seçilen ve önümüzdeki beş yıl boyunca İstanbul’da kültür politikalarını üretecek ve uygulayacak tüm kamu aktörlerine ve bu politikaların bir parçası ve paydaşı olması öngörülen kültürel aktörlere yönelik hazırlandı. Kampanyanın çıkış noktası “Buradan Nereye?” tarafından Nisan ayında gerçekleştirilen Yerel Yönetimler ve Kültür Politikaları - İlişkiler, Deneyimler, Yöntemler ve Çelişkiler başlıklı forum oldu. Yerel yönetimlerin kültür politikaları ve kültür-sanat alanındaki uygulamalarının, farklı ilişkilenme, deneyim ve örnek vakalar ile tartışıldığı bu forumun ardından, yerel yönetimlerin kültür politikalarından beklentileri temellendirmek ve yerel seçim sonrası dönemdeki ortak talepleri belirlemek ve stratejik planlama sürecine hemşehriler olarak katkıda bulunmak için oluşturulan Yerel Yönetimden Talepler belgesi, Temmuz ayında Yerel Yönetimler ve Kültür Politikaları - Müşterek Talepler ve Yorumlar başlıklı, bu alana odaklanan ikinci forumda tartışmaya açıldı ve çeşitli dayanışma gruplarının temsilcileri ile belediyeler ile çalışmış olan kültür-sanat emekçilerinden örnek vakalar dinlenerek zenginleştirildi ve son hâline getirildi.
Kampanyanın odağına aldığı talepler; Kültür Hakkı, Kültürel Haklar ve Sanatsal ve Kültürel İfade ile Yaratıcılık Özgürlüğü başlıklarını taşıyan üç temel kavrama dayanıyor. Temel kavramların hiçbirinin, birbirinden bağımsız olarak düşünülemeyeceği ve kavramları bütüncül bir şekilde düşünmeden hayata geçirilen strateji ve politikaların, kültür alanının ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak olacağı ve potansiyellerini daraltabileceğinin altı çiziliyor. Yerel yönetimden talepler ise Hak Temelli Kültür Politikaları, Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik, Süreklilik ve Sürdürülebilirlik, Araştırmaya Dayalı Kültürel Planlama ve Finansal Güvence ve Altyapısal İyileştirme olarak beş başlıkta sıralanıyor. Her bir başlığın altında ayrı ayrı sıralanan talepler, İstanbul’da geçtiğimiz yıllarda tanık olunan ve öznesi yerel yönetimler olan uygulamalardan seçilen örnek vakalar ile destekleniyor. Bu örnek vakalar ile taleplerin somut bir şekilde ifade edilmesi ve kültür aktörlerinin ötesinde genel kamunun da bu alanda bir farkındalığa sahip olması sağlanıyor. Müşterek Kültür, İstanbul’daki tüm özneleri kampanyaya katılmaya davet ediyor.
Yurttaşların “hemşehri hukuku” gereği belediye yönetimi süreçlerine her aşamada katılım hakkı bulunmasından yola çıkarak hazırlanan kampanya, politika geliştirme süreçlerine demokratik ve aktif bir şekilde katılmayı ve bu sürece nitelikli ve sistematik gelişimi hedefleyen bir katkıda bulunmayı hedefliyor.
Kampanya, odağına “Daha demokratik, örgütlü, müşterek, şeffaf, adil ve katılımcı bir kültür-sanat ortamını birlikte yaratabilir miyiz?” sorusunu alıyor ve bu soru etrafında şekillenen bir tartışma ortamı yaratmak ve katılımcı bir kültür-sanat ortamı için yeni bir çerçeve sunmak istiyor. Bunun için İstanbul’daki tüm kültür kurumlarını, kent mücadelesi öznelerini, sivil toplum örgütlerini, meslek kuruluşlarını, kültür-sanat alanında akademik çalışmaları olan üniversite ve enstitüleri, inisiyatifleri, bağımsız çalışanları ve kültür alanında faaliyet gösteren özel şirketleri İstanbul’da daha demokratik, örgütlü, müşterek, şeffaf, adil ve katılımcı bir kültür-sanat ortamını birlikte tartışmaya ve oluşturmaya davet ediyor. Kampanyanın görsel tasarımı ise FameUs Studio tarafından yapıldı.
“Buradan Nereye?” nedir?
“Buradan Nereye?”, Türkiye’de kültür-sanat alanında örgütlü, müşterek, şeffaf, adil ve katılımcı bir kültür-sanat ortamını hedefleyen ve bu alanda yapısal değişimler yaratmayı amaçlayan bağımsız inisiyatif ve kişilerin bir araya gelerek kurdukları bir oluşum. Kültür-sanat alanındaki farklı konu ve vakaları odağına alan, Türkiye'nin farklı şehirlerinde gerçekleşen, belirli iletişim ve konuşma yöntemlerini kullanan, herkese açık ve yarı yapılandırılmış forumlar düzenler; görev bazlı kurulan, sorumluları ve sorumlulukları değişken olan, farklı bir müştereklik ve örgütlülük deneyimi sunan çalışma komisyonlarını örgütler; belirli bir konuya yönelik farkındalık yaratmak, dikkat çekmek, savunuculuk yapmak ve kültüre katılımı artırmak için kampanyalar düzenler.
Yerel Yönetimlerden Talepler belgesi nasıl oluşturuldu?
28 Nisan Pazar günü gerçekleşen Yerel Yönetimler ve Kültür Politikaları - İlişkiler, Deneyimler, Yöntemler ve Çelişkiler başlıklı 7. forumda, yerel yönetimlerin kültür politikaları ve kültür-sanat alanındaki uygulamaları, farklı ilişkilenme, deneyim ve örnek vakalar ile tartışıldı. Bu forumun ardından, yerel yönetimlerin kültür politikalarından beklentileri temellendirmek ve yerel seçim sonrası dönemdeki ortak talepleri belirlemek ve stratejik planlama sürecine hemşehriler olarak katkıda bulunmak için, Yerel Yönetimden Talepler belgesi oluşturulmaya başlandı. 14 Temmuz Pazar günü gerçekleşen ve Yerel Yönetimler ve Kültür Politikaları - Müşterek Talepler ve Yorumlar başlıklı 8. forumda ise, ortak talepler, geniş katılımla tartışmaya açıldı ve çeşitli dayanışma gruplarının temsilcileri ile belediyeler ile çalışmış olan kültür-sanat emekçilerinden örnek vakalar dinlendi. Ardından belge, tüm forum bileşenlerinin katkısıyla son hâline getirildi.
“Buradan Nereye?” Yerel Yönetimden Talepler Komisyonu, belediyelerin stratejik plan hazırlık süreçlerine katkıda bulunmak amacıyla, iki kamusal forumun çıktılarından temellendirerek hazırladığı Yerel Yönetimlerden Talepler belgesini sunmak, belgenin oluşum sürecini anlatmak ve sonrasındaki beklentileri birlikte tartışmak için, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden (Genel Sekreter Yardımcılığı 3, Kültür Dairesi Başkanlığı (İBB Kültür), Kültür Varlıkları Dairesi Başkanlığı (İBB Miras), Kültür A.Ş. ve İstanbul Planlama Ajansı) bir görüşme talep etti.
9 Ağustos Cuma günü iletilen görüşme talebine, bir hafta sonra, 16 Ağustos Cuma günü, Kültür Dairesi Başkanlığı’ndan bir cevap geldi ve bir sonraki hafta konu ile ilgili planlama yaptıktan sonra ilgili tarih ve mekân bilgisi için dönüş yapılacağı belirtildi. Ancak sonraki hafta bir geri dönüş alınamadı. 28 Ağustos Çarşamba günü “Buradan Nereye?” tarafından bir hatırlatma e-postası iletildi, sonrasında 3 Eylül Salı günü Kültür Dairesi Başkanlığı ile yapılan telefon konuşmasında 10 Eylül Salı günü gerçekleşecek bir toplantı organize edildi. Ancak 6 Eylül Cuma günü, bu toplantının üst yönetimden gelen bir toplantı talebi nedeniyle iptal edildiği bildirildi. Sonrasında, 24 Eylül Salı günü gerçekleşecek bir toplantı planlaması yapıldı, ancak yine toplantıdan bir gün önce, 23 Eylül Pazartesi günü bu toplantı da iptal edildi ve yeni toplantının ne zaman olabileceğinin öngörülemediği belirtildi. Ardından 25 Eylül Çarşamba günü, “Buradan Nereye?” yaşanılan süreci detaylarıyla aktaran bir e-posta attı ve görüşme talebini yineledi. 26 Eylül Perşembe günü bir telefon görüşmesi yapılarak yeni bir toplantı planlanması denendi. 27 Eylül Cuma günü, İBB’ye, hazırlanan belgenin en geç 11 Ekim Cuma günü kamu ile paylaşacağı belirten bir e-posta atıldı. 1 Ekim Salı günü Kültür Dairesi Başkanlığı ile yapılan telefon konuşması ile 7 Ekim Pazartesi günü Kültür Dairesi ve Kültür Varlıkları Dairesi başkanlarının katılacağı bir toplantı organize edildi. 7 Ekim Pazartesi günü toplantıya gidildiğinde, iki daire başkanının da toplantıda bulunacağı bilgisi verilmesine rağmen toplantıya katılmadığı; toplantıya, katılacağı belirtilmeyen dört kişinin katıldığı görüldü. Bu toplantıda hazırlanılan belge katılımcılara sunuldu ve yerel yönetimlerden talepler aktarıldı. Bu aşamada, özellikle stratejik plana bir girdi sağlamasını umulan belgenin ve taleplerin stratejik plan süreci bittikten sonra İBB ile paylaşılmak zorunda kalınması, “Buradan Nereye?” tarafında, kurumun temel misyonlarının pratikte uygulanış biçimlerine dair de şüphe oluşturdu.
Temel Talepler
Temel taleplerin hiçbiri, birbirinden bağımsız olarak düşünülemez. Talepleri bütüncül bir şekilde ele almadan geliştirilen politikalar, kültür alanının ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak olacaktır.
Hak temelli kültür politikaları: Yerel kültür politikaları oluşturulurken kültürel haklara duyarlı politikaların geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi için stratejilerin belirlenmesi ve planlanması. Sanatsal ifade özgürlüğünün korunması ve güvenliğini sağlayacak önlemlerin alınması.
Şeffaflık ve hesap verilebilirlik: Yerel yönetim çalışma esaslarının, karar alma süreçlerinin, sanatsal ve kültürel hizmet alımının ve bütçelerin açık ve adil olmasının sağlanması. Doğru ve zamanında bilgi paylaşımı yapılması ve hesap verebilirlik ilkesine uygun davranılması.
Süreklilik ve sürdürülebilirlik: Kültürel planlama ve politika geliştirme süreçlerine yerelde mevcut birey, topluluk ve organizasyonların dâhil edilmesi. İşbirliklerini sağlayacak ve artıracak, dirençli, seçim sonuçlarına ve sorumlu kişi ve birimlerin değişimine bağlı olmayan mekanizmaların geliştirilmesi.
Araştırmaya dayalı kültürel planlama: Kültürel planlama için toplumun kültürel ihtiyaçlarının analiz edilmesi, politika ve hizmetlerin bu ihtiyaçlara uygun şekilde tasarlanması. Kültürel miras ile ilgili her türlü sürece kamunun ve ilgili öznelerin erişiminin kurgulanması ve aktif katılımının sağlanması.
Finansal güvence ve altyapısal iyileştirme: Hemşehri sanatçıların varlığının ve üretiminin desteklenmesi, kültürel faaliyetlerle birlikte hizmetlerin finanse edilmesi için yaratılacak kaynak, bütçe desteği ve fonların yönetiminin adil kriterlere göre belirlenmesi, emek sömürüsünün önüne geçilmesi.
Bu talepler, İstanbul'da geçtiğimiz yıllarda tanık olunan ve öznesi yerel yönetimler olan uygulamalardan seçilen örnek vakalar ile destekleniyor.
Komentarze