TreeToo Manifestosu’nun fikir babası Etienne Verbist ile Amelie Eise arasındaki bu söyleşi ağaç ve doğanın muhafazası için küresel sanat birlikteliğini harekete geçirmek amacıyla gerçekleştirildi. Manifestonun da belirttiği gibi “ağaçlara bir daha asla eskiden baktığınız gibi bakamayacaksınız.”
Röportaj: Amelie Eise*
Çeviri: Ferhat Özgür
Not: Etienne Verbist herkesi https://www.treetoo.art/call-for-action
bağlantısından TreeToo Manifestosu’na katılmaya davet ediyor.
Katılımların sonucunda dijital bir sergi düzenlenecek.
Etienne Verbist, Ugo Rondinone'nin "The Sun at 12:00 AM" adlı heykelinin önünde
TreeToo Manifestosu nedir? Bir çevre koruma grubu mu, yoksa politik bir eylem mi?
Manifesto ne bir politik eylem ne de bir çevre koruma grubu. Manifesto sanat dünyasına bulaşmış herkesi harekete geçirmeyi hedefleyen yazılı bir eylem çağrısı. Sanat, sadece sanatçıların zaman, sınırlar, medya, kuşaklar ve algılamalar yoluyla yapıtlar üzerinden hayatın güzelliğini ve ağaçların önemini göstermekle kalmaz, aynı zamanda dünyadaki en güçlü müttefikimiz olan ağaçların yok oluşuna daha ne kadar seyirci kalacağımızı da hatırlatır.
Peki neden adı “MeeToo” gibi TreeToo?
"MeToo” hareketinin tınısından hareketle, siyaseten doğru olsun olmasın, hemencecik dikkat çekecek bir slogan hedefledim.
Sanat ve ağaçları birbirine bağlayan şey nedir?
Ağaçlar dini ve daha bir çok başka nedenden dolayı dünyanın dört bir yanındaki sanatçılar, yazarlar ve eylemciler için ilham kaynağı olmuştur. Sayısız örnek var, sadece birkaçını hatırlayalım: Leonardo Da Vinci, Vincent Van Gogh, Joseph Beuys, Georg Baselitz, Ai Weiwei, Banksy, Thijs Biersteker & Stefano Manusco, Carol Dunham, Albert Oehlen, Ugo Rondinone.
Proje toplumun özel bir bölümü olan sanatçıları harekete geçirmek anlamında ne önem taşıyor?
Sanatçılar dünyayı dolduran insan nüfusundaki farklılıklar kadar bizde farkındalık yaratırlar, gözlerimizi, kulaklarımızı, kalplerimizi açarlar. Tat ve niyet farklı olduğundan insanlar farklı kanallardan anlayacaklardır. Dünyamız ve ağaçların durumu ve bununla ilişkili aciliyetin düşünebileceğimiz her türlü şekilde görünür kılınması gerekiyor. Sanatın gücüne ve yapıt çeşitliliğinin gerekliliğine inanan biri olarak, bir sanatçı için duruma müdahil olmaktan daha başka bir yol görünmediği aşikar.
Etienne Verbist, Hunted Trees, Turkey
Sanat neyi başarabilir?
Sanat ve kültürün yeni fikirler yoluyla toplumu ileriye taşıyan bir potansiyeli vardır. Sanat dünyası içindeki farklı formların, sanatçıların, galerilerin ve her türlü oyun bozucunun, sanat ve sergiler üzerinden kazanacağımız şeyi bize yorulmaksızın hatırlatmaları için, iklimin korunmasında öncülük etmelerini istiyoruz. Ve tabii ki neyi kaybedebileceğimiz konusunda da.
Sanatçılar manifesto yazmaktan başka neler yapabilirler?
Kendi yapıtlarında doğa ya da ağaçla ilişkili meseleleri üzerine düşünebilirler. Mesela, sanatçıları bir mesajla birlikte bir ağaç dalı tasarlamaya ya da ağaç teması etrafında bir sergi kurmaya davet ediyorum. Yeni bir yaratıcı fırsat olarak bir ağaç dalı, farklı bir esin kaynağı yaratma ve iklim değişimi gibi çağdaş meselelere yönelik yaratıcı yanıtları destekleme çabasıdır. Ayrıca, ortak amacımıza erişebilmemiz için ağaçla ilgili tüm sanatçılar ve sanat yapıtlarının farklı ifade araçlarıyla sergilenebileceği www.treetoo.art adlı bir platform da oluşturdum.
Manifesto ve bütün imzalarla ne olacak?
Manifesto DAVOS Dünya Ekonomik Forum’una gönderilecek ve bir trilyon ağaç topluluğu adlı www.1t.org uzantısına eklenecek. Bu uzantı önümüzdeki on yıl içinde bir trilyon ağacın koruma ve restorasyonunun teminatı için, milyonlarca küresel ağaçlandırma topluluğunun, daha önce benzeri görülmemiş bir ölçekte ve hızda hareket etme potansiyelini açığa çıkarmak, birbirine bağlamak ve güçlendirmek için kuruldu. Ayrıca bir serginin de küratörlüğünü yapıyoruz.
Neye ulaşmayı ümit ediyorsunuz?
TreeToo Manifestosu sanatın ve sanatçıların acil bir eylemin her hangi bir şekilde görselleştirilmesine yardımcı olmak amacıyla oluşturuldu: Bu on yıl içinde bir trilyon ağacın koruma ve restorasyonunu garantilenmesi amacını taşıyor.
Manifestoda diğer sanatçılar için de bir platform oluşturmaktan da bahsediyorsunuz? Bunu biraz açar mısınız? Bu saf bir dijital platform mu olacak yoksa bir sergi söz konusu mu?
Platform www.treetoo.art adıyla oluşturuldu. www.treetoo.art/call-for-action uzantısından sanatçıları desteğe davet ediyoruz. Ayrıca sanatçıların bu katkılardan bir sergi de oluşturacağız.
Bildiğiniz başka projeler var mı böyle, ya da TreeToo Manifestosu diğer insiyatiflere de ulaşacak mı?
Geniş ölçekte ormanları korumak ve restore etmek için çalışan önemli işler yapan yüzlerce oluşum var. Örneğin, Birleşmiş Milletler On Yıllık Ekosistem Restorasyonu 2021-2030, (UN Decade on Ecosystem Restoration 2021 -2030), Bonn Challange, Bir Trilyon Ağaç İnsiyatifi, (The Trillion Trees Initiative), Ormanlar ve Manzaranın Korumasına Yönelik Küresel Ortaklık, (The Global Partnership on Forest and Landscape Restoration) plant-for-the-planet.org, treedom, Ecosia ve daha pek çokları.
www.treetoo.art. TreeToo Manifestosu ilgili platformlar farklı aktörlerin birbirlerine bağlanmasına yardımcı olabilir ve www.treetoo.art’da da göreceğiniz üzere, ortak bir amacın iletişimini ve görselleşmesini kolaylaştırabilir.
TreeToo Manifestosunun arkasında kim var, sizi güdüleyen neydi?
Manifestoyu NOW hareketinin farkında olarak hazırlamıştım. Orada yeniden ağaçlandırma ve iklim değişikliği etrafında dönen önemli bir ivme ve eylem söz konusu. Yıkıcı iş modellemesi ve yıkıcı sanat için imece destek yaratma girişimin ilk benimseyenlerdenim. Yenilik ve yeni teknolojiler üzerine çalışan birçok şirketin danışmanlığını yapmanın sıra Arty-Farty.fun gibi bir sitenin de küratörüyüm, dünyanın en küçük ağaç ve sanat müzesi. İmece kaynak yaratmada geçmiş ve şimdiki deneyimlerimin gezegenimizi kurtarmak gibi böylesi önemli bir görev için kullanılabileceği ve kullanılması gerektiğine inanıyorum.
Daha açık söylersek, imece kaynak yaratımı, yani ortak bir amaç uğruna “topluluk” veya bir grupla çalışmak, daha sık yenilik yapmak, bir sorunu çözüme kavuşturmak ya da verimlilik olarak pek çok farklı seviye ve çeşitli endüstrilerde gerçekleşebilir. Bunu sanat ve yaratıcılıkla birleştirmek istiyorum. Büyüyen bağlantılarımız sayesinde müşterek çalışmak isteyen bireyler için, fikirlerle, zamana, uzmanlık alanına veya fonlara bakılmaksızın bir projeye veya amaca katkıda bulunmak şimdi hiç olmadığı kadar daha kolay.
Bayrak motifli ağaç dalı nedir? Siz eylemci misiniz, sanatçı mı, yoksa ikisi birden mi?
Ben ne sanatçı ne de eylemciyim. Daha iyi bir dünya için sanatçılara sadece ilham vermek istiyorum. Ağaç dalını TreeToo sembolü olarak kullanıyorum. Niye ulusal bir bayrakla boyanmış? Kesinlikle ulusalcılığın dünyayı kurtaramayacağına inanıyorum da ondan. Küresel düşünmeli ve küresel olarak hareket etmeliyiz, çatışma içinde değil ama uyum halinde.
Cinsiyet ve ağaç hikâyesi nedir?
Ağaçlar canlı varlıklardır, iletişim kurarlar, birbirlerine yardım ederler, hatta birbirleriyle sevişirler. Ağaçlar eşeysiz olarak ürerler, ya da insanların onları erkek ve dişi üreme sistemleri arasındaki polen değişimi aracılığıyla yetiştirmesiyle çoğalırlar. Tek bir ağaç, kendi tozlaşmasını önlemek için farklı çiçeklenme sürelerine uyabilmesi sayesinde hem erkek hem de dişi çiçekler üretebilir. Ağaçların hem X hem de Y kromozomları vardır. Y kromozomu, üreme devamlılığının yanı sıra bireysel olarak hayatta kalabilmek için de gerekli olan genleri taşır. Bir ağaç dalı Y kromozomu şeklinde olduğundan onu manifestonun sembolü olarak seçtim.
TreeToo hareketi için vizyonunuz nedir?
Sanatın dünyayı kurtarabileceğine inanıyorum: Dünya, sanat yoluyla, dünya liderlerini ikna edici bir biçimde eyleme geçirmeliyiz, iklim kriziyle başa çıkmamız lazım. Bunun bizim görevimiz olduğunu düşünüyorum, sanatçılar, sanat tutkunları, kaçıklar ve sanat aşıkları olarak hepimizin kurtuluşu için dünyanın neye muhtaç olduğunu görselleştirebilmemiz için: Teneffüs ettiğimiz hava, hissettiğimiz sevgi ve özen, ihtiyacımız olan farkındalık. Ormanları ve dolayısıyla yeryüzündeki yaşamı korunmak ve restore etmek için yola yola koyulmuş herkese ilham vermek ve güdülememiz gerekiyor. Bu bizim katkımız.
En sevdiğiniz ağaç hangisi?
En sevdiğim ağaç diye bir şeyim yok. Sevdiğim ağaçlar var. Bahçeme kimi özel nedenlerden dolayı ağaçlar dikiyorum. Bir çocuk doğduğunda, bir ebeveyn vefat ettiğinde, onların kişiliğiyle ilişkili olarak bir ağaç dikiyorum ve her gün bahçemde yürüyüşe çıktığımda sevdiklerimi selamlıyorum.
Ağaçlarla ilgili en sevdiğiniz sanat yapıtı hangisi?
Germaine Richier’nin Forest Man (Orman Adam, 1945) adlı yapıtı.
Germaine Richier, L'Uomo Foresta Grande, 1945-46
*Umbigo dergisinde yayınlanan İngilizce söyleşinin çevirisidir.
Comentários